Płace kobiet w branży IT - wywiad z Anną Szwiec, organizatorką Women in Technology w Polsce

Wśród pracowników IT kobiety wciąż stanowią mniejszość. Jaki jest tego powód?

Powodem mniejszości kobiet w wielu dziedzinach dotyczących nauk ścisłych, jest wciąż małe zainteresowanie dziewczyn obszarem STEM (Science, Technology, Engineering, Math). Badanie firmy Microsoft dotyczące przyczyn powstawania zaburzeń równowagi płci w zawodach z obszaru STEM, przeprowadzone wśród 11 500 kobiet z 12 krajów europejskich, w tym także Polski, ujawniają, że największe zainteresowanie naukami ścisłymi występuje u dziewczynek między 11 a 15 rokiem życia. Później ono gwałtownie spada. Badania pokazują także, że zaledwie 42% dziewczynek w Polsce wiąże swoją przyszłość z naukami ścisłymi, natomiast statystycznie tylko 20% młodych Polek wierzy, że jest w stanie dorównać w przedmiotach ścisłych swoim kolegom. Sytuacja ta pokazuje, jak bardzo żywe są stereotypy dotyczące kompetencji i predyspozycji kobiet w zakresie STEM. To niestety skutkuje deficytem kobiet w zawodach związanych z naukami ścisłymi.

Czy Pani zdaniem udział kobiet w branży IT w kolejnych latach będzie się zwiększał?

Udział kobiet w IT już się zwiększa i zdecydowanie będzie rósł w najbliższych latach. Kilka lat temu, kiedy zaczynałam swoją działalność w Women in Technology, kobiety przychodziły na nasze spotkania zastanawiając się czy branża IT jest dobrym wyborem. Teraz, przychodzą zdeterminowane do zmiany zawodu - nie pytają już “czy” ale “jak” wejść do świata IT. Poza tym coraz więcej kobiet wybiera studia techniczne.

Płace w IT na tle innych branż są wysokie. Mówi się, że główną przyczyną tego jest deficyt wykwalifikowanych specjalistów na rynku. Zgadza się Pani z tak postawioną teza czy może jednak Pani wskazać inne powody?

Myślę, że jest to jeden z powodów. Nie da się ukryć, że w tej branży popyt na specjalistów wciąż przewyższa podaż, co na pewno zwiększa możliwość negocjacji wysokich stawek. Drugim, ważnym według mnie czynnikiem, jest fakt, że w branży IT inwestuje się duże pieniądze, co również pozwala na oferowanie przez pracodawców wysokich pensji.

Wiele osób w Polsce zastanawia się nad zmianą swojej dotychczasowej pracy właśnie na IT. Jedną z przyczyn są wyższe zarobki. Czy pracując kilka, kilkanaście lat w innym zawodzie warto się przebranżowić?

Pod kątem finansów warto, gdyż zarobki w IT są wysokie. Warto jednak pamiętać, że te wygórowane stawki dotyczą stanowisk eksperckich. Zaczynając swoją pierwszą pracę jako junior bez wcześniejszego doświadczenia nie możemy liczyć na tak wysokie wynagrodzenie. Natomiast, czy warto pod kątem zmiany pracy - jak najbardziej. IT jest ciekawą branżą, w której ciągle dużo się dzieje. Wymaga ona dynamicznego rozwoju i zmagania się każdego dnia z nowymi wyzwaniami. Kilkunastoletnie doświadczenie w innej branży może być dużym atutem pod kątem znajomości różnych produktów i posiadaniu wiedzy biznesowej. Warto jednak wspomnieć, że branża IT nie jest dla każdego, mimo popularnej opinii, mówiącej, że każdy może być programistą. Trzeba posiadać dużo silnej woli w codziennych zmaganiach z nowymi zadaniami i przede wszystkim być zmotywowanym do ciągłego rozwoju i poszerzania swojej wiedzy.

W przestrzeni publicznej dużo uwagi poświęca się temu, że kobiety zarabiają mniej. Czy w branży IT również występuje ten problem?

Tak. Myślę, że branża IT nie jest wyjątkiem.

Jakie są tego powody?

Powodów na pewno jest wiele. Myślę, że głównym z nich jest kobieca tendencja dążenia do perfekcjonizmu. Kobiety, przed pójściem po podwyżkę, chcą mieć pewność, że spełniają 100% wymagań i myślą, że muszą być jeszcze lepsze. Z tego powodu często rezygnują z ubiegania się o nią. Drugim, według mnie ważnym czynnikiem, jest wysokość pensji w momencie rozpoczęcia pracy. Kobiety niestety negocjują niższe stawki już na starcie. Na szczęście ta sytuacja dynamicznie się zmienia. Kobiety są coraz bardziej świadome swojego profesjonalizmu i zdeterminowane do wyrównywania stawek.

Co musi się zmienić, żeby poziom płac się wyrównał?

Według mnie, przede wszystkim musi się zmienić podejście firm do kwestii zatrudniania kobiet. Niestety, ale spotykam się z sytuacjami, że firmy zatrudniają kobiety, bo chcą zwiększyć poziom różnorodności pod kątem płci. Powinniśmy zatrudniać programistki w IT, bo są dobrymi specjalistkami, a nie ze względu na to, że są kobietami. Firmy powinny również dbać mimo wszystko o to, żeby stawki na tych samych stanowiskach były równe i nie zależały od płci. Myślę, że pomocne w wyrównaniu stawek jest także ujawnianie widełek płacowych na danych stanowiskach.

Często jest tak, że kobiety zarabiają mniej, gdyż rzadziej awansują na wyższe, lepiej płatne stanowiska. Czy w branży IT jest tak samo?

W branży IT, podobnie jak w innych, wciąż widać przewagę mężczyzn na kierowniczych stanowiskach. Przyczyna leży zarówno po stronie podejścia kobiet, ale i otoczenia. Kobietom często brakuje odwagi i wiary w siebie by sięgać po wysokie stanowiska, czy też wybierają życie rodzinne i wycofują się na płaszczyźnie życia zawodowego. Z drugiej strony, często, kiedy na kierowniczym stanowisku pojawia się kobieca kandydatura, nasuwa się pytanie “Czy ona ma wystarczające kompetencje?”. Niestety w naszym społeczeństwie wciąż kobiety nie są postrzegane jako liderki i przywódczynie.

Czy organizacja Women in Technology podejmuje działania na rzecz wyrównywania płac kobiet i mężczyzn?

Celem naszej organizacji jest stworzenie przyjaznej przestrzeni stymulującej rozwój i wymianę wiedzy, skupionej na wzmacnianiu kobiet. Wierzymy, że pomagając kobietom stać się wybitnymi specjalistkami budujemy w nich pewność siebie niezbędną w dążeniu do wyższych stanowisk i płac. Na naszych spotkaniach przedstawiamy sylwetki kobiet, które osiągnęły zawodowy sukces, a tych zdecydowanie w branży IT nie brakuje. Poza tym, poza wydarzeniami technicznymi organizujemy również warsztaty czy prelekcje skupione na rozwijaniu kompetencji miękkich, takich jak negocjacje czy budowanie swojej marki. Znaczące działania ma również nasz program mentorski Tech Leaders, którego trzy pierwsze edycje były skierowane właśnie do kobiet. W tym roku otworzyliśmy aplikacje zarówno dla pań jak i panów. Program trwa cztery miesiące, podczas których uczestnicy pracują z wybranym przez siebie mentorem nad wyznaczonym wspólnie zadaniem. Celem programu jest zarówno poszerzenie kompetencji jak i budowanie swojej ścieżki rozwoju.

Czy może Pani przedstawić rezultaty tych działań?

Nie prowadzimy co prawda żadnych statystyk czy regularnych ankiet, ale często po spotkaniach czy warsztatach dostajemy feedback, że organizujemy wartościowe spotkania, które pomagają w rozwoju. Poza tym każda edycja programu mentorskiego Tech Leaders kończy się podsumowaniem i prezentacją osiągnięć uczestników. Mamy bardzo dużo ciekawych historii zmiany pracy na lepszą, wejścia do branży IT, zmiany stanowiska. Wierzę, że inwestowanie w siebie, w swój rozwój, zdobywanie kompetencji, pośrednio przyczynia się także do wyrównywania poziomu płac.

Negocjując stawkę wynagrodzenia lub jego podwyżkę która płeć jest lepszym negocjatorem – kobiety czy mężczyźni?

Jak już wcześniej wspomniałam, niestety kobietom często brakuje odwagi i pewności siebie w negocjacjach. Moim zdaniem, jest to spowodowane różnicą w wychowywaniu dziewczynek i chłopców. Chłopcy w dzieciństwie stymulowani są do bycia odważnymi i rezolutnymi, natomiast dziewczynki uczone są bycia grzecznymi i poukładanymi. Niestety znajduje to później odzwierciedlenie w dorosłym, zawodowym życiu. Podejście do wychowania ewoluuje, ale myślę, że potrzebujemy jeszcze zmiany generacji pokolenia, aby różnice w tym zakresie zostały zniwelowane.

Na pakiet wynagrodzenia składa się wiele składowych do których poza płacą zasadniczą zaliczyć można premie, nagrody, benefity, szkolenia zawodowe czy nakłady na work-life balance. Czy preferencje kobiet i mężczyzn różnią się pod kątem poszczególnych elementów?

Według mnie preferencje co do benefitów bardziej zależą od tego w jakim momencie życia jesteśmy niż od płci. Młodym singlom będzie bardziej zależeć na karnecie na siłownię, game roomie czy cyklicznym imprezom firmowym. Natomiast osoby mające rodziny i dzieci, zwrócą uwagę na przykład na dobrą opiekę medyczną dla całej rodziny czy budowanie kultury work-life balance. Oczywiście tutaj płeć nie jest do końca bez znaczenia, bo panowie raczej nie skorzystają z pokoju do karmienia. Niemniej jednak uważam, że benefity są bardziej adresowane pod kątem potrzeb a nie płci.

Branża IT słynie z nietypowych benefitów. Czy w trakcie swojej kariery spotkała się Pani z jakimiś niecodziennymi świadczeniami?

Pytanie co znaczy nietypowy, ponieważ ludzie pracujący w IT przywykli, że pewne rzeczy stanowią standard. Dla moich znajomych, pracujących w zupełnie innych dziedzinach ekskluzywnym świadczeniem jest na przykład masaż w pracy czy pokój gier. To co mnie osobiście kiedyś zaskoczyło, to pomysł jednej z firm na dodanie do benefitów pakietu sprzątającego, w skład którego wchodziło sprzątanie domu/mieszkania oraz usługi pralni.

W krajach Europy zachodniej czy w USA popularność zyskują benefity adresowane tylko dla kobiet takie jak np. prywatne porody, pokoje dla karmiących matek czy programy powrotu po urodzeniu dziecka. Czy w Polsce spotkała się Pani z tego typu benefitami w ofertach pracodawców?

Tak. Myślę, że też jest już standardem, szczególnie w dużych firmach. Nacisk na pomoc kobietom w powrocie do pracy jest dość duży. Chodzi tu nie tylko o benefity, ale również elastyczne godziny pracy czy możliwość pracy z domu. Tego typu świadczenia są ważne, nie tylko dla kobiet, które już są matkami, ale także dla tych, które poszerzanie rodziny mają dopiero przed sobą, czy dla ojców, którzy coraz częściej wybierają pozostanie w domu i wykorzystanie urlopu rodzicielskiego.

Jak Pani zdaniem będzie się kształtować przyszłość wynagrodzeń w branży IT? Płace nadal będą rosły w takim tempie?

Wszystko oczywiście ma swoje granice. Myślę jednak, że póki co pensje specjalistów nadal będą wysokie. Dotyczy to szczególnie technologii, które najbardziej dynamicznie się rozwijają, takich jak ML (Machine Learning; maszynowe uczenie) i AI (Artificial Intelligence; sztuczna inteligencja).

Popularność których świadczeń dodatkowych będzie Pani zdaniem rosła? Które z nich odgrywać będą coraz mniejszą rolę?

W IT coraz bardziej popularna, żeby nie powiedzieć kluczowa, jest praca zdalna. Myślę, że konsekwencją tego będzie mniejsza popularność wszelkich biurowych udogodnień. Popularność zyskają świadczenia, które można wykorzystać niezależnie od miejsca, w którym pracujemy czy mieszkamy, na przykład wszelkiego rodzaju vouchery czy zniżki na usługi.

Czy rola kobiet w branży IT w najbliższych latach ulegnie zmianie?

Jestem pewna, że ulegnie zmianie na lepsze. Oprócz tego, że sama pracuję jako programistka uczę również dzieci programowania i widzę jak wiele zmienia się w młodym pokoleniu. Wciąż niestety spotykam się ze stereotypami, że programowanie jest przecież dla chłopców. Na szczęście jednak takich sytuacji jest coraz mniej. Na zajęciach, które prowadzę, dziewczynki są równie aktywne i zaangażowane jak chłopcy, a co najważniejsze sprawia im to ogromną frajdę i wciąga. Dlatego też uważam, że rośnie nowe pokolenie kobiet, które doskonale odnajdą się w branży IT.

Będąc kobietą, 8 marca to dobry dzień, aby iść do Szefa po podwyżkę? ;)

Ku temu, aby iść do szefa po podwyżkę każdy dzień jest dobry ;)


Dziękuję za rozmowę!