Podwyżki wynagrodzeń w 2024 roku

Budżety wynagrodzeń i podwyżki na świecie

W ostatnich latach presja inflacyjna oraz rosnące koszty życia przyczyniły się do znaczących wzrostów budżetów wynagrodzeń na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych podwyżki w 2022 roku sięgnęły ponad 4%, co natychmiast nagłośniono jako najwyższy wzrost od ponad dwóch dekad, a w 2023 roku poziom ten wzrósł aż do 4,4%. Mimo to, w 2024 roku dynamika podwyżek zaczęła zwalniać, osiągając 3,9%. Podobne trendy można zaobserwować w Europie – w 2024 roku podwyżki budżetów wynagrodzeń przekroczyły 4% m.in. w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Francji, ale prognozy na 2025 rok wskazują na spowolnienie. Oczekiwana stabilizacja wynika zarówno z przewidywań co do spadku inflacji, jak i z rosnącej potrzeby optymalizacji kosztów przez organizacje.

Według Payscale Salary Budget Survey (2024-2025) w 2025 roku większość amerykańskich firm (66%) planuje utrzymać budżet wynagrodzeń na poziomie z 2024 roku, podczas gdy 19% zamierza go zwiększyć, a 15% zmniejszyć. Firmy planujące wzrost budżetów wskazują głównie na rosnącą konkurencję o pracowników i braki kadrowe, poprawę sytuacji gospodarczej oraz konieczność wyrównania wcześniejszych, niskich podwyżek. Z kolei firmy planujące obniżenie budżetu najczęściej uzasadniają to poprzednimi, wysokimi podwyżkami oraz niepewnością co do przyszłych warunków ekonomicznych. Ciekawe jest, że firmy zarówno planujące wzrost, jak i obniżkę budżetu wynagrodzeń w 2025 roku, wskazują na podobne czynniki, ale z różnych perspektyw.

Spowolnienie w podwyżkach wynagrodzeń potwierdzają też dane Willis Towers Watson 2024 Global Salary Budget Planning Report. W 2022 roku wzrosty budżetów wynagrodzeń były największe i wynosiły średnio 4,5%. W 2024 roku, w krajach takich jak Stany Zjednoczone, Francja i Niemcy podwyżki budżetów mieszczą się w przedziale 3,8%-4%, a prognozy na 2025 rok wskazują na jeszcze niższy poziom podwyżek. Za kluczowe czynniki wpływające na decyzje budżetowe organizacje wskazują obawy przed recesją (i słabszymi wynikami firmy), rosnące koszty działalności i presję inflacyjną. Co istotne, w ciągu sześciu miesięcy od grudnia 2023 roku, wskazania firm w wymienionych krajach na presję inflacyjną spadły o około 20 punktów procentowych, co pokazuje zmieniające się priorytety i podejście do planowania wynagrodzeń.

Wzrost wynagrodzeń w Polsce

Wyniki Kompleksowego raportu płacowego Sedlak & Sedlak pokazują, że zrealizowane podwyżki wynagrodzeń w okresie listopad 2023 – październik 2024 wynosiły od 7% do 9% na różnych szczeblach organizacyjnych. Były to niemal identyczne wartości, które firmy jesienią 2023 deklarowały jako podwyżki planowane. Informacje o planowanych podwyżkach i wzrostach budżetów wynagrodzeń na 2025 dostępne są w Kompleksowym raporcie płacowym – jesień/zima 2024.

Aby ocenić rzeczywiste wzrosty zarobków w Polsce, warto spojrzeć na wynagrodzenia w ujęciu realnym, czyli skorygowanym o inflację. Jeszcze na początku 2023 roku dynamika realnych wynagrodzeń miała wartości ujemne, co oznacza, że wzrost płac nie nadążał za inflacją, więc pracownicy mogli kupić za swoje pensje mniej niż w tym samym okresie rok wcześniej. Począwszy od czerwca 2023 roku, dynamika realna zaczęła rosnąć, osiągając dodatnie wartości. Szczytowy wzrost realnych wynagrodzeń wystąpił w październiku 2023 roku (5,9%), co można tłumaczyć spadkiem tempa inflacji oraz stabilizacją cen. Jednak dopiero od początku 2024 roku zauważamy naprawdę znaczący wzrost realnych wynagrodzeń.

W pierwszych miesiącach 2024 roku dynamika realnych wynagrodzeń osiągnęła rekordowe wartości – w lutym i marcu wyniosła aż 9,8%. To duża zmiana, biorąc pod uwagę, że dokładnie rok wcześniej odnotowano największy spadek realnych wynagrodzeń od początku lat 90-tych. W kolejnych miesiącach widzimy stopniowy spadek, ale dynamika realnych wynagrodzeń nadal utrzymuje się na wysokim poziomie w okolicach 5-6%, co jest korzystne dla pracowników.

Jak podają ekonomiści PKO BP, najwyższy wzrost płac w pierwszej połowie 2024 roku spodziewany był w styczniu, w związku z podwyżką płacy minimalnej (o 21,5% względem minimalnej ze stycznia 2023). Tymczasem, w kolejnych miesiącach dynamika realnych wynagrodzeń była jeszcze wyższa. Ten trend może wynikać nie tylko z jednorazowych podwyżek w niektórych sektorach, ale także z powodu spłaszczania wynagrodzeń. Wzrost płacy minimalnej wpływa na presję płacową u pracowników, którzy nie są nią objęci, co prowadzi do dalszych podwyżek.

Od stycznia 2025 roku minimalne wynagrodzenie wyniesie 4 666 PLN brutto. W Rozporządzeniu Rady Ministrów podano, że relacja minimalnego wynagrodzenia za pracę do prognozowanego na 2025 roku przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (8 673 PLN) wynosi 53,8%. W przeciwieństwie do sytuacji z ostatnich lat, wynagrodzenie minimalne w 2025 roku wzrośnie tylko raz.

Planując budżety wynagrodzeń na nowy rok, poza „tradycyjnymi” kwestiami do rozważenia jak prognozy ekonomiczne, sytuacja firmy, konkurencyjność płac czy wspominany wzrost płacy minimalnej, pojawia się nowy czynnik związany z równością wynagrodzeń. Warto już na etapie budżetowania zarezerwować środki na odpowiednie narzędzia wspierające mierzenie luki płacowej i ewentualne działania mające niwelować nierówności. Zgodnie z Dyrektywą Unijną, duże firmy będą musiały po raz pierwszy raportować lukę płacową w czerwcu 2027 roku, dlatego to odpowiedni czas na zbadanie sytuacji w firmie i zaplanowanie kolejnych kroków.