W 2012 roku na świecie wyprodukowano 7 790 mln ton węgla kamiennego i brunatnego, a największym producentem tych surowców były Chiny. Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego wyniosło tam 3 543 mln ton i stanowiło ono 45% ogólnoświatowej produkcji. Wśród 20 największych producentów tego paliwa znalazło 7 państw stricte europejskich oraz dwa położone na kontynentach europejskim i azjatyckim. W tabeli 1. zaprezentowano dane o wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego.
Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego
w wybranych krajach w 2012 roku (w mln ton)
miejsce pod względem wydobycia
|
państwo
|
wydobycie węgla kamiennego i brunatnego
|
1.
|
Chiny
|
3
543
|
2.
|
Stany Zjednoczone
|
932
|
3.
|
Indie
|
628
|
…
|
…
|
…
|
6.
|
Rosja
|
354
|
8.
|
Niemcy
|
196
|
9.
|
Polska
|
144
|
12.
|
Turcja
|
74
|
14.
|
Ukraina
|
64
|
15.
|
Czechy
|
55
|
16.
|
Rumunia
|
34
|
17.
|
Wielka Brytania
|
17
|
20.
|
Hiszpania
|
6
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie: Enerdata Statistical Yearbook 2013
W artykule dokonano przeglądu wynagrodzeń w sektorze górnictwo i wydobywanie. Płac nie porównywano ze sobą ze względu na różną dostępność danych i sprawozdawczość w urzędach statystycznych w poszczególnych krajach. Z zestawienia wyłączono Rumunię ze względu na brak informacji o wynagrodzeniach.
Wynagrodzenia w górnictwie i wydobywaniu Niemczech
Jak wynika z danych niemieckiego urzędu statystycznego (Statistische Bundesamt) w 2012 roku miesięczne wynagrodzenia całkowite brutto w sekcji górnictwo i wydobywanie wynosiło 4 176 EUR. Było ono o niemal 10% wyższe niż płace w gospodarce narodowej ogółem.
Najwyższe płace otrzymywali zatrudnieni w górnictwie ropy naftowej i gazu zimnego. Pracownicy tej sekcji zarabiali przeciętnie 6 862 EUR. Drugie co do wielkości wynagrodzenia otrzymywali pracownicy w sekcji działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie (4 155 EUR). Przeciętne miesięczne zarobki osób zajmujących się wydobywaniem węgla kamiennego i brunatnego wynosiły 3 946 EUR. Osoby zatrudnione w sekcji pozostałe górnictwo i wydobywanie otrzymywały przeciętnie 3 108 EUR.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie całkowite brutto w górnictwie i wydobywaniu
oraz w poszczególnych jego sekcjach w Niemczech 2012 roku (w EUR)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Verdienste und Arbeitskosten, Arbeitnehmerverdienste Und Indizes der Arbeitnehmerverdienste, Statistische Bundesamt, 2013
Przedstawiciele kadry menedżerskiej pracujący w górnictwie i wydobywaniu otrzymywali w 2012 roku najwyższe przeciętnie miesięcznie wynagrodzenie. Wynosiło ono 7 920 EUR. Niemal 16% ich płacy całkowitej stanowiły premie (1 248 EUR). O ponad 3 000 EUR mniej zarabiali profesjonaliści (4 893 EUR). Premie stanowiły 10% ich wynagrodzenia. Specjaliści pracujący w górnictwie i wydobywaniu otrzymywali 3 650 EUR. Płace pracowników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych oscylowały na takim samym poziomie, wynosiły 3 258 EUR. Szczegółowe informacje na temat wynagrodzenia całkowitego, podstawowego oraz wysokości premii w poszczególnych grupach zawodowych zaprezentowano w tabeli 2.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia w górnictwie
i wydobywaniu na różnych szczeblach zatrudnienia w 2012 roku (w EUR)
szczebel zatrudnienia
|
opis
|
wynagrodzenie całkowite
|
wynagrodzenie podstawowe
|
premie
|
kadra menedżerska
|
kadra zarządzająca, której
część wynagrodzenia uzależniona jest od wyników; dyrektorzy, zajmujący się
zarządzaniem i planowaniem; wymagana kompleksowa wiedza z zakresu
działalności przedsiębiorstwa; konieczne ukończenie studiów wyższych
|
7 920
|
6 672
|
1 248
|
profesjonaliści
|
trudne złożone zadania,
wymagające specjalistycznej wiedzy i umiejętności, ukończonych kursów oraz wieloletniego
doświadczenia, możliwość zarządzania małym zespołem
|
4 893
|
4 367
|
525
|
specjaliści
|
pracownicy posiadający
odpowiednie kwalifikacje, ukończone szkolenia zawodowe, doświadczeni
|
3 650
|
3 282
|
368
|
pracownicy wykwalifikowani
|
pracownicy posiadający
wiedzę i umiejętności wymagane do wykonywania konkretnych czynności, staż
pracy do dwóch lat
|
3 258
|
2 994
|
264*
|
pracownicy
niewykwalifikowani
|
pracownicy wykonujący
proste, powtarzalne czynności, przyuczenie do wykonywania zawodu do 3 miesięcy
|
3 258
|
2 994
|
264*
|
ogółem:
|
4 176
|
3 726
|
449
|
*dane szacunkowe
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie: Verdienste und Arbeitskosten, Arbeitnehmerverdienste,
Statistische Bundesamt, 2013
Wynagrodzenia w górnictwie i wydobywaniu w Polsce
W 2012 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce wynosiło 3 522 PLN (842 EUR). Płace w sekcji górnictwo i wydobywanie były o 89% wyższe, oscylowały na poziomie 6 647 PLN (1 588 EUR). Pracujący w sekcji wydobywanie węgla kamiennego i brunatnego otrzymywali miesięcznie 6 782 PLN (1 620 EUR, o 92% więcej niż w gospodarce narodowej ogółem).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia całkowite brutto
w Polsce w 2012 roku (w PLN)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Zatrudnienie i wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2012 roku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013
W porównaniu do 2011 roku wynagrodzenia nominalne w gospodarce narodowej wzrosły o 3,5%. W sekcji górnictwo i wydobywanie wzrost ten był nieco wyższy, wyniósł 3,8%. W wydobywaniu węgla kamiennego i brunatnego przeciętne płace w 2012 roku zwiększyły się w stosunku do roku poprzedniego o 5,8%.
Płace w tej sekcji gospodarki różniły się w zależności od sektora własności. Większe wynagrodzenia zarówno w górnictwie i wydobywaniu, jak i w gospodarce narodowej ogółem otrzymywały osoby pracujące w sektorze publicznym. Ich zarobki wynosiły odpowiednio: 6 794 PLN (1 623 EUR) i 4 107 PLN (981 EUR). Płace w sektorze prywatnym w górnictwie i wydobywaniu wynosiły 6 388 PLN (1 526 EUR) i były niższe o 6% od wynagrodzeń w przedsiębiorstwach publicznych. W gospodarce narodowej różnica ta była zdecydowanie wyższa. Płace w sektorze prywatnym były niemal 19% niższe niż w publicznym.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia całkowite brutto
sektorze publicznym i prywatnym w Polsce w 2012 roku (w PLN)
|
górnictwo
i wydobywanie
|
ogółem
|
publiczny
|
6 794
|
4 107
|
prywatny
|
6 388
|
3 343
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Zatrudnienie i wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2012 roku,
Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013
Wynagrodzenia w górnictwie i wydobywaniu w Ukrainie
W 2012 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Ukrainie wynosiło 3 026 UAH (291 EUR). Płace w górnictwie i wydobywaniu były o 61% wyższe. Osoby zatrudnione w tym sektorze gospodarki zarabiały przeciętnie 4 881 UAH (470 EUR). Wynagrodzenia pracowników zajmujący się wydobywaniem węgla kamiennego i węgla brunatnego zarabiały natomiast 5 233 UAH (504 EUR), czyli o 73% więcej niż w przeciętnie w Ukrainie.
Miesięczne wynagrodzenia całkowite brutto
w górnictwie i wydobywaniu w Ukrainie w 2012 roku
sektor
|
wynagrodzenie
|
górnictwo i wydobywanie
|
4
881
|
wydobywanie węgla
kamiennego i węgla brunatnego (lignitu)
|
5
233
|
ogółem
|
3 026
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Pracya Ukrainy u 2012 roci, Statistichny Zbirnik, Kijów 2013
Wynagrodzenia górników w Czechach
W 2012 roku wynagrodzenie w górnictwie i wydobywaniu w Czechach wynosiło 30 225 CZK (1 202 EUR), podczas gdy płace w gospodarce narodowej ogółem – 22 239 CZK (885 EUR). Oznacza to, że zarobki zatrudnionych w górnictwie i wydobywaniu były o 36% wyższe od płacy przeciętnej.
Najwyższe przeciętnie miesięcznie wynagrodzenie w górnictwie i wydobywaniu otrzymywali menedżerowie. Zarabiali oni 92 823 CZK (3 692 EUR). O ponad 40 000 CZK niższe płace otrzymywali specjaliści. Ich wynagrodzenie wynosiło 51 432 CZK (2 046 EUR). Specjaliści pracujący w górnictwie i wydobywaniu otrzymywali 3 650 EUR. Technicy i inny średni personel zarabiali przeciętnie 39 818 CZK (1 584 EUR). Płace robotników przemysłowych i rzemieślników zatrudnionych w górnictwie i wydobywaniu wynosiły 31 381 CZK (1 248 EUR). Niewiele niższe wynagrodzenie – 30 911 CZK (1 230 EUR) otrzymywali operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Pracownicy biurowi zarabiali 25 104 CZK (999 EUR). Najniższe płace otrzymywali pracownicy przy pracach prostych – 21 703 CZK (863 EUR) oraz pracownicy usług i sprzedawcy – 21 482 CZK (854 EUR).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia całkowite brutto
w poszczególnych grupach zawodowych w 2012 roku w Czechach (w CZK)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych
z czeskiego urzędu statystycznego (Český statistický úřad)
Wynagrodzenia górników w Wielkiej Brytanii
W 2012 roku w Wielkiej Brytanii do pięciu najlepiej opłacanych sektorów gospodarki należały aż trzy związane z górnictwem. Na pierwszym miejscu pod względem zarobków uplasowało się wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego. Mediana przeciętnego tygodniowego wynagrodzenia brutto w tej sekcji wyniosła 1 106 GBP (1 364 EUR). Pozostałymi dwoma sekcjami były: wydobycie węgla kamiennego i brunatnego oraz działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie. Przeciętne tygodniowe wynagrodzenie brutto wynosiło odpowiednio: 827 GBP (1 020 EUR) i 730 GBP (900 EUR).
W 2012 roku mediana tygodniowych płac brutto w górnictwie i wydobywaniu była aż o 44% wyższa od przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce ogółem. Wynosiła ona 728 GBP (897 EUR), podczas gdy dla wszystkich branż ogółem – 506 GBP (624 EUR). Na wykresie 4. zaprezentowano dane dotyczące przeciętnych tygodniowych wynagrodzeń brutto.
Mediana tygodniowego wynagrodzenia całkowitego w górnictwie
i wydobywaniu w Wielkiej Brytanii w 2012 roku (w GBP)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Annual Survey of Hours and Earnings, 2012 Provisional Results
W tabeli 5. przedstawiono informacje dotyczące rocznych wynagrodzeń w wydobywaniu i górnictwie.
Mediana i średnia rocznych wynagrodzeń całkowitych w górnictwie
i wydobywaniu w Wielkiej Brytanii w 2012 roku (w GBP)
sektor
|
mediana
|
średnia
|
górnictwo i wydobywanie
|
36 680
|
45 905
|
wydobywanie węgla kamiennego
i węgla brunatnego (lignitu)
|
39 040
|
41 730
|
górnictwo ropy naftowej i gazu
ziemnego
|
b/d
|
79 566
|
pozostałe górnictwo i wydobywanie
|
27 644
|
31 210
|
działalność usługowa wspomagająca
górnictwo i wydobywanie
|
39 604
|
48 788
|
ogółem
|
21 473
|
26 664
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Annual Survey of Hours and Earnings, 2012 Provisional Results
Wynagrodzenia górników w Hiszpanii
W 2010 w Hiszpanii roczne wynagrodzenie całkowite brutto w górnictwie i wydobywaniu wynosiło 28 373 EUR. Płaca podstawowa stanowiła 89% tej kwoty (25 314 EUR), zaś zmienna – 11% (3 061 EUR). Jak podaje hiszpański urząd statystyczny górnicy otrzymywali również deputaty o łącznej przeciętnej wartości 57 EUR (w skali roku).
Roczne wynagrodzenie całkowite brutto
w górnictwie i wydobywaniu w Hiszpanii w 2010 roku (w EUR)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Encuesta de estructura salarial. Año 2010, Instituto Nacional de Estadistica
Przeciętne roczne wynagrodzenie w 2010 roku w Hiszpanii wynosiło 22 541 EUR. Oznacza to, że płace w górnictwie i wydobywaniu były o 26% wyższe od wynagrodzeń w gospodarce narodowej ogółem.
Wynagrodzenia górników w Rosji
W 2011 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie całkowite w Rosji wynosiło 22 717 RUB (555 EUR). Osoby pracujące w sekcji górnictwo i wydobywanie zarabiały przeciętnie 42 268 RUB (1 033 EUR). To o 86% więcej niż w gospodarce narodowej ogółem. Najwyższe płace otrzymywali pracownicy górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego oraz świadczący usługi w tej branży. Ich przeciętne wynagrodzenia wynosiły 51 520 RUB (1 259 EUR) i były aż o 127% wyższe niż w gospodarce narodowej. W górnictwie i wydobywaniu kopalin energetycznych przeciętne płace oscylowały na poziomie 46 052 RUB (1 126 EUR), natomiast w górnictwie i wydobywaniu węgla kamiennego, brunatnego, torfu i uranu – 32 551 RUB (796 EUR).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie całkowite brutto w górnictwie i wydobywaniu
oraz w poszczególnych jego sekcjach w Rosji 2011 roku (w RUB)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Differencya zarabotnoy platy rabotnikov po profesjonalnym gruppam, 2011
Specjaliści niższego szczebla zatrudnieni w górnictwie i wydobywaniu otrzymywali 233% wyższe wynagrodzenie niż ich osoby z tej samej grupy zawodowej ogółem. Płaca specjalistów wyższego szczebla stanowiła 224% zarobków na tym szczeblu zatrudnienia ogółem. Wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy pracach prostych były o 199% wyższe. Najniższą, ale ciągle wysoką różnicę zaobserwowano wśród menedżerów oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń. Osoby pracujące na tego typu stanowiskach w górnictwie i wydobywaniu zarabiały odpowiednio o: 163% i 155% więcej niż w tych grupach zawodowych ogółem.
Wielokrotność przeciętnego miesięczne wynagrodzenie całkowitego brutto
w poszczególnych grupach zawodowych w górnictwie i wydobywaniu
w stosunku do gospodarki narodowej ogółem w Rosji 2011 roku (w RUB)
grupa zawodowa
|
wielokrotność wynagrodzenia w danej grupie (%)
|
specjaliści niższego szczebla
|
233
|
specjaliści wyższego szczebla
|
224
|
pracownicy przy pracach prostych
|
199
|
menadżerowie
|
163
|
operatorzy i monterzy maszyn i
urządzeń
|
155
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Differencya zarabotnoy platy rabotnikov po profesjonalnym gruppam, 2011
Wynagrodzenia górników w Turcji
W 2010 w Turcji przeciętne miesięczne wynagrodzenie całkowite w gospodarce narodowej ogółem wynosiło 1 512 TRY (654 EUR). Osoby pracujące w górnictwie i wydobywaniu otrzymywały przeciętnie 1 653 TRY (715 EUR). Oznacza to, że płace górników były tylko o 9% wyższe. Na wykresie 7. zaprezentowano informacje o wynagrodzeniu całkowitym i podstawowym w gospodarce narodowej ogółem oraz w sekcji górnictwo i wydobywanie.
W gospodarce narodowej część zmienna wynagrodzenia stanowiła 8% płacy całkowitej, natomiast w górnictwie – 11%.
Roczne wynagrodzenie całkowite brutto
w górnictwie i wydobywaniu w Hiszpanii w 2010 roku (w EUR)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie:
Encuesta de estructura salarial. Año 2010, Instituto Nacional de Estadistica
Podsumowanie
W 2012 roku największą dysproporcję pomiędzy wynagrodzeniami w górnictwie i wydobywaniu a przeciętnymi płacami w danym kraju zaobserwowano w Polsce. Zarobki w górnictwie i wydobywaniu były aż o 89% wyższe niż w gospodarce narodowej ogółem. W Ukrainie płace w tej sekcji były o 61% wyższe, natomiast w Czechach – o 36%. Najmniejsze rozbieżności odnotowano w Niemczech, wyniosły one 10%.
Informacje dotyczące różnicy w wynagrodzeniach w sekcji górnictwo i wydobywanie a przeciętnymi płacami w gospodarce narodowej zaprezentowano w tabeli 7. Zwracamy uwagę, że dane dotyczące płac w omawianych krajach podane zostały dla różnych lat i w różnym okresie rozliczenia (tydzień, miesiąc, rok).
Zestawienie wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz w górnictwie i wydobywaniu
w wybranych krajach (wynagrodzenie w EUR, różnica w %)
kraj
|
rok
|
okres rozliczenia wynagrodzenia
|
wynagrodzenie w gospodarce narodowej
|
wynagrodzenie w górnictwie i wydobywaniu
|
różnica*
|
Niemcy
|
2012
|
miesiąc
|
3 391
|
3 726
|
10%
|
Polska
|
2012
|
miesiąc
|
842
|
1 588
|
89%
|
Ukraina
|
2012
|
miesiąc
|
291
|
470
|
61%
|
Czechy
|
2012
|
miesiąc
|
885
|
1 202
|
36%
|
Rosja
|
2011
|
miesiąc
|
555
|
1 033
|
86%
|
Turcja
|
2010
|
miesiąc
|
654
|
715
|
9%
|
Wielka Brytania
|
2012
|
tydzień
|
624
|
897
|
44%
|
Hiszpania
|
2010
|
rok
|
22 541
|
28 373
|
26%
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie zebranych danych
*o ile wynagrodzenia w górnictwie i wydobywaniu były wyższe od wynagrodzeń w gospodarce narodowej