Jak działają kryptowaluty?
Po raz pierwszy pojęcia „bitcoin” użyto w 2008 roku, podczas globalnego kryzysu finansowego, w pracy naukowej Bitcoin: Peer-to-Peer Electronic Cash System autorstwa Satoshi Nakamoto.
Kryptowaluty to system wirtualnych walut oparty na kryptografii i technologii blockchain. Jego główną cechą jest decentralizacja – emisja oraz przepływ środków nie zależą od centralnego organu, takiego jak rząd państwa lub bank. Technologię blockchain można porównać do cyfrowej księgi rachunkowej. Transakcje dokonane z użyciem kryptowalut zapisywane są w wirtualnych blokach. Po zapełnieniu danymi jednego bloku, otwiera się kolejny, tworząc „łańcuch”. Bloków nie można modyfikować ani usuwać, co zapobiega fałszerstwu danych. Oprócz tych zabezpieczeń, zapis transakcji wykorzystuje też szyfrowanie.
Opisany proces wymaga dużej mocy obliczeniowej, dlatego odbywa się w sieci wielu komputerów. Sieć jest otwarta i każdy może udostępnić w niej moc swojego komputera. Użytkownicy, których komputer wykona obliczenia otrzymują nagrodę w postaci kryptowalut. Wirtualne waluty znalazły zastosowanie jako środek płatniczy i inwestycyjny, czy sprawdzą się także w wynagrodzeniach?
Trend w wynagrodzeniach
Możliwość wypłaty wynagrodzenia w kryptowalutach zyskuje zainteresowanie. Rozwiązanie to oferuje wciąż względnie mało pracodawców – głównie firmy z branż technologicznych.
Do kryptowalut przychylnie nastawieni są przede wszystkim młodzi pracownicy. Według badania przeprowadzonego przez NYDIG 36% pracowników w wieku poniżej 30 lat zatrudnionych na pełen etat w Stanach Zjednoczonych chciałoby
przeznaczyć część wynagrodzenia na inwestycje w bitcoina. Ponadto zadeklarowali, że spośród podobnych ofert pracy wybraliby tę, w której pracodawca płaciłby im w bitcoinie. Takie zainteresowanie wśród młodych potwierdza globalny sondaż deVere Group, który pokazał, że ponad jedna trzecia pokolenia Y (urodzeni w latach 1980-1995) oraz połowa pokolenia Z (urodzeni po 1995 roku) wyraziła
chęć otrzymywania połowy wynagrodzenia w kryptowalutach.
Podgląd na sytuację kryptowalut jako formy wypłaty wynagrodzeń umożliwia raport globalnej platformy dla kadr i płac Deel State of Global Hiring Report 2022. Według publikacji, w pierwszej połowie 2022 roku
około 5% wszystkich wypłat wynagrodzeń na świecie zostało dokonanych za pomocą kryptowalut. Przyjęto założenie, że w drugiej połowie roku wzrosną one do 8%. Wynagrodzenia w kryptowalutach wypłacano głównie w krajach Ameryki Łacińskiej (LATAM) oraz Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki (EMEA). Wyróżniono trzy typy odbiorców wypłaty w kryptowalutach: pracownicy poszukujący
długoterminowych inwestycji, pracownicy zdalni w krajach z
niestabilnym systemem finansowym oraz pracownicy zdalni w krajach
wysokiej inflacji. Kryptowaluty mogą być atrakcyjnym środkiem wymiany dla pracowników tych regionów, ponieważ ich przelewy są szybkie, tanie i niezależne od centralnych organów.
Wypłatę w kryptowalutach oferują głównie firmy usługowe związane z kryptowalutami (np. prowadzące wirtualny portfel, wymianę walut). Nie oznacza to jednak, że zarabiać tak mogą tylko pracownicy stanowisk technologicznych. Na portalach rekrutacyjnych dla firm płacących w kryptowalutach (np. cryptocurrencyjobs.co, cryptojobslist.com) zamieszczane są oferty pracy dla stanowisk z działów takich jak: obsługa klienta, finanse, marketing, handel. Wymienione portale publikują oferty pracy z całego świata, w tym także z Polski.
Ilość ofert pracy opublikowanych w 2022 roku na portalu cryptojobslist.com
Źródło: Monthly Job Posts https://cryptojobslist.com/trends
Portal cryptojobslist.com prowadzi własne statystki o rekrutacji wśród firm oferujących wynagrodzenia w kryptowalutach. W 2022 roku zarejestrowało się na stronie prawie 1000 firm rekrutujących, natomiast opublikowano średnio około 300 ofert pracy miesięcznie. Dużo mniej ofert zamieszczono w kwietniu niż w innych miesiącach, co zapewne było skutkiem wybuchu konfliktu na wschodzie Europy.
Kandydaci aplikujący na oferty pracy w 2022 roku na portalu cryptojobslist.com
Źródło: Monthly Job Applicants https://cryptojobslist.com/trends
Na podstawie obu wykresów można zauważyć znaczącą przewagę ilości kandydatów chętnych pracować za wynagrodzenie wypłacane w kryptowalutach w stosunku do ofert pracy umożliwiających taką formę wypłaty. Jednocześnie widać, że zarówno ilość ofert pracy, jak i aplikujących kandydatów w ciągu 2022 roku nie wzrasta. Warto mieć na uwadze, że najpopularniejsza kryptowaluta Bitcoin osiągnęła rekordową wartość ponad 67 000 USD w listopadzie 2021 roku, a ostatnio przeżywa załamanie, w wyniku którego spadła poniżej 20 000 USD.
Poza rekrutacją, portal cryptojoblist.com zbiera i pokazuje dane o wynagrodzeniach od pracowników zarabiających w kryptowalutach. Na stronie można anonimowo podać swoje wynagrodzenie całkowite roczne, stanowisko i miejsce pracy. Według tego badania średnie wynagrodzenie wypłacone w kryptowalutach na świecie wynosi 91 000 USD.
Zastosowanie w Polsce
Istotną przeszkodą w rozpowszechnieniu kryptowalut jako formy wypłaty wynagrodzeń w Polsce są regulacje prawne.
Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę artykuł 86 Kodeksu pracy stanowi, że wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej. Natomiast kryptowaluty nie są pieniądzem, a środkiem wymiany, czyli nie spełniają wymaganej formy. Nie oznacza to, że nie wolno ich zupełnie stosować. Dalsze postanowienia aktów prawnych
dopuszczają wypłatę części wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna. Rozwiązanie to stworzono z myślą o świadczeniach takich jak deputaty węglowe. Przepisy określają jednak, że forma pieniężna musi zostać zachowana co najmniej w wysokości minimalnej stawki. Ponadto wykorzystanie innej formy wypłaty wymaga zawarcia układów zbiorowych pracy w firmie.
Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu nie obowiązuje osób zatrudnionych na podstawie umów o dzieło, umów agencyjnych oraz umów o świadczenie usług w specjalnych okolicznościach. Wobec tego pracownicy tak zatrudnieni mogą otrzymywać
wynagrodzenie całkowicie w kryptowalutach.
Przyszłość kryptowalut w wynagrodzeniach
Na temat kryptowalut w wynagrodzeniach wypowiedział się Fred Whittlesey z Compensation Venture Group dla stowarzyszenia World at Work. Założyciel firmy konsultingowej zauważył, że organizacje mogą postrzegać płacę w kryptowalutach jako benefit przyciągający nowe talenty. Oferowanie tej formy wypłaty ma pokazać potencjalnym pracownikom, że firma jest otwarta na przełomowe rozwiązania. Whittlesey zwrócił uwagę także na potencjał wykorzystania wynagrodzeń w krytpowalutach w międzynarodowych firmach – ominęłyby problem różnic kursów walut w krajach, co ujednoliciłoby strukturę płac całego przedsiębiorstwa.
Inne spojrzenie na kryptowaluty w wynagrodzeniach przedstawił Gereint Jones, partner firmy BKL – Chartered Accountants and Tax Advisers. W artykule stowarzyszenia SHRM Jones wypowiedział się o ryzyku jakie ponoszą pracownicy zarabiający w kryptowalutach ze względu na ich wahania cen. Wspomniał o swoim kliencie, który otrzymywał wynagrodzenie w kryptowalucie obliczane jako średnia ruchoma ceny kryptowaluty w ciągu pięciu dni przed dniem wypłaty. Klient podejmował ryzyko, że okres jego wypłat zbiegnie się ze spadkiem wartości kryptowalut, a nawet z momentem załamania rynku.
Kryptowaluty są powszechnie wykorzystywane w finansach i inwestycjach, mimo to wciąż wiele osób zachowuje do nich sceptyczne podejście. Chcąc zacząć stosować kryptowaluty jako formę wynagrodzenia, organizacje muszą być na to przygotowane. Pracownicy nie tylko powinni rozumieć skąd się biorą i jak działają kryptowaluty, ale także wierzyć w ich wartość, aby rzeczywiście pozytywnie odbierać oferty wypłaty wynagrodzeń w kryptowalutach.