Zarobki w krajach byłej Jugosławii

Inspiracją do stworzenia tego artykułu był raport opublikowany przez bałkańską stację telewizyjną N1. Ukazuje on duże rozbieżności między poziomem średnich zarobków mieszkańców poszczególnych państw tworzących dawną Socjalistyczną Federalną Republikę Jugosławii. Dane z raportu przedstawione zostały na wykresie 1.


Można powiedzieć, że im dalej na południe, tym poziom średnich wynagrodzeń jest niższy. Najwięcej zarabiają mieszkańcy, leżących najdalej na północ oraz należących do Unii Europejskiej, Słowenii i Chorwacji. Aby uniknąć niejasności należy podkreślić, że prezentowane na wykresie wartości to kwoty netto, podczas gdy w dalszej części artykułu będziemy się posługiwać danymi dotyczącymi zarobków brutto.

Słowenia

Wśród państw byłej Jugosławii, najwyższym poziomem wynagrodzeń wyróżnia się Słowenia. Według danych Eurostatu, średnie miesięczne wynagrodzenie jej mieszkańców w 2016 roku wyniosło 1 524 EUR brutto. Z kolei wysokość wynagrodzenia minimalnego w 2017 roku ustalono na poziomie 805 EUR. Znajdujący się poniżej wykres ukazuje zmiany poziomu średnich wynagrodzeń Słoweńców na przestrzeni ostatnich 17 lat.


Słowenia weszła do Unii Europejskiej w 2004 r., czyli w tym samym roku co Polska, natomiast od 2007 r. jest również członkiem strefy euro. W chwili wstąpienia do UE średnie wynagrodzenia Słoweńców były dwukrotnie wyższe niż Polaków. Obecnie różnica ta uległa zmniejszeniu – w 2015 roku wyniosła 35%.

Chorwacja

Zarobki w tak chętnie odwiedzanej przez Polaków Chorwacji są niemal o 1/3 niższe niż w sąsiedniej Słowenii. Eurostat podaje, że w 2015 roku średnie miesięczne wynagrodzenie w tym kraju wyniosło 1 039 EUR brutto. To o 57 EUR więcej niż w tym samym okresie w Polsce.
Od stycznia 2017 roku minimalne wynagrodzenie w Chorwacji to 433 EUR (wzrost o 21 EUR względem roku 2016). Natomiast średnie zarobki w poszczególnych latach zostały ujęte na wykresie 3. 

Czarnogóra

Czarnogóra to maleńki, liczący zaledwie 620 tys. mieszkańców, nadmorski kraj. Co ciekawe, pomimo że nie należy nawet do Unii Europejskiej, od lat traktuje Euro jako swoją oficjalną walutę. Średnie zarobki mieszkańców Czarnogóry wyniosły w 2016 roku 751 EUR brutto. Stopa bezrobocia wynosi obecnie 21%, a inflacja 2,8% (stan na sierpień 2017).

Najstarsze dane dotyczące średnich rocznych wynagrodzeń, dostępne na stronie czarnogórskiego biura statystycznego, pochodzą z 2004 roku. Jednak nawet taki przedział czasowy jest wystarczający, aby zobrazować ponad dwukrotny wzrost zarobków mieszkańców tego kraju (wykres 4).

Bośnia i Hercegowina

Bośnia i Hercegowina wyróżnia się najwyższą stopą bezrobocia spośród opisywanych w artykule krajów. Obecnie jego poziom wynosi 40%, a w 2006 roku sięgał aż 46%. Średnie zarobki w 2016 roku wyniosły 670 EUR brutto, zaś minimalne miesięczne wynagrodzenie to 207 EUR. Wykres 5 nie przedstawia gwałtownych zmian wysokości średnich wynagrodzeń – w ciągu ostatnich 8 lat wzrosły one zaledwie o 10%.

Serbia

Serbia przez lata zmagała się z wysoką inflacją, sięgającą kilkunastu procent. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w 2014 roku. Ma to swoje odbicie na wykresie prezentującym średnie wynagrodzenia w tym bałkańskim kraju na przestrzeni ostatnich 17 lat. Od momentu, kiedy inflacja w Serbii spadła poniżej 4%, zwolnił również wzrost poziomu średnich wynagrodzeń.


Jak wynika z wykresu 6, średnie miesięczne wynagrodzenie mieszkańców Serbii w 2016 roku wyniosło równowartość 533 EUR brutto. Z kolei płaca minimalna, obowiązująca od czerwca 2017 r., to 250 EUR brutto miesięcznie.

Macedonia
W 2015 roku Macedonia znalazła się w pierwszej dziesiątce listy najbardziej nieszczęśliwych (ze względów ekonomicznych) krajów świata, przygotowanej przez Business Insider. Głównym powodem obecności Macedonii w tym niechlubnym rankingu był wysoki poziom bezrobocia. Do dziś niewiele się pod tym względem zmieniło. Obecnie jego wskaźnik wynosi 23%, a w 2006 roku siegało ono aż 37%. Jak przedstawia wykres 7, średnie zarobki w Macedonii na przestrzeni ostatnich 12 lat powoli, ale sukcesywnie rosły. W 2016 roku osiągnęły poziom 535 EUR brutto. Z kolei płaca minimalna w 2017 roku w Macedonii wynosi 231 EUR miesięcznie.

Opinia mieszkańców

W przygotowanym na zlecenie Unii Europejskiej badaniu opinii publicznej Balkan Batometer 2016 zapytano mieszkańców ujętych w artykule państw, czy są zadowoleni z panującej w ich kraju sytuacji ekonomicznej. Zaledwie 7% ankietowanych udzieliło odpowiedzi twierdzącej (w badaniu nie uwzględniono Słowenii). Co ciekawe, największe zadowolenie zadeklarowali mieszkańcy Macedonii – „aż” 17%. Kontrastuje to bardzo ze wspomnianym wcześniej raportem Business Insider. Na drugim miejscu uplasowała się Czarnogóra, z wynikiem wynoszącym 15%. Wśród ankietowanych z Albanii, Serbi, Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny zadowolonych było mniej niż 5%.